Ağaçkakanların varlığı orman doğasını korumada başarının bir işaretidir.

Ayhan Küyük

İzlemesi eğlenceli olmasının yanı sıra ağaçkakanlar birçok su kuşu, ötücü kuş, yırtıcı kuş ve hatta diğer ağaçkakan türleri için hayati önem taşıyan önemli bir ekosistem hizmeti sağlar.
Ağaçkakanlar “birincil” oyuk yuvacıları olarak bilinir. Yani yuvalama boşluklarını sıfırdan kazıyorlar. Birçoğu bir boşluğu yıldan yıla yeniden kullanmayacaktır. Bu alışkanlık, daha sonra "ikincil" yuva yuvaları tarafından doldurulabilecek çok sayıda terk edilmiş oyuk bırakır.
Yuvacı bir çok kuş türü ağaçkakanların terk ettiği yuvaları kullanır.İkincil boşluk yuvalayıcı kuşlar kendi boşluklarını kazmayacaklardır. Daha ziyade bu kuş türleri yangınların, yıldırım çarpan ağaçların, hastalıklı ağaçların, ölü ağaçların veya ağaçkakanların doğal olarak oluşturduğu boşluklara güveniyorlar.
Ülkemizdeki tipik ikincil boşluk yuvaları, ötleğen kuşları,sıvacı kuşları, mavi kuşlar, kırlangıçlar, mor kırlangıçlar, çalıkuşu ve baştankara gibi ötücü kuşları içerir. Ağaçkakanın oyuklarına güvenen yırtıcı kuşlar arasında baykuşu ve kerkenez kuşları bulunur.
Ağaçkakanların kendilerini evlerinde hissettikleri habitat, diğer birçok tür için de uygun olacaktır. Bu nedenle ağaçkakanlar, ormandaki yapısal değişimin ve başarılı doğa korumanın göstergeleri olarak kabul edilir; bu koruma, aktif orman yönetimiyle iyi bir şekilde birleştirilebilir.
Yaşlı ormanlar aynı zamanda temel bir ölü ağaç stoğu da sunar. Ölü ahşabın kalitesi (örneğin boyutları veya çürüme derecesi) de burada rol oynar. Farklı kuş türleri, ölü odunları farklı şekillerde ve farklı yoğunluklarda kullanır.
Ölü odun bir besin kaynağı, yuvalama ortamı, tüneme alanı ve ayrıca şarkı söylemek veya davul çalmak için bir alet görevi görür. Bir orman meşceresindeki ölü ağaç oranında gövdelerin yalnızca %1 ila %3'lük bir artışı bile, oyuklarda yuva yapan kuşların popülasyon yoğunluğunun iki katına çıkmasına neden olur.
Bunun gibi çeşitli gelişim aşamalarına sahip ormanlar, ağaçkakanların, yarasaların ve ağaçta yaşayan böcek türlerinin ortak yaşam alanıdır ve dolayısıyla orman doğasının korunması için de idealdir.
Her ağaçkakan türünün yaşam döngülerinde küçük farklılıklar vardır, ancak çoğu, alt ve orta katmanlara sahip ormanlar yerine yaşlı ormanları tercih eder.
Büyük çaplı yaşlı ağaçların üst katta tutulması ve istenmeyen veya aşırı stoklanmış ağaçların ara ve alt tabakanın çıkartılması bu koşulları yaratabilir.
Türkiye’de ağaçkakangiller (Picidae) ailesine ait 9 ağaçkakan türü bulunmaktadır. 9 ağaçkakan türünün 8’i ülkemiz için göçmen kuş statüsündedir. Göçmen olmayan yani yerli kuş statüsünde bulunan tek tür boyunçevirendir.
Bunlar sırasıyla kara ağaçkakan ,yeşil ağaçkakan ,küçük yeşil ağaçkakan,
orman alaca ağaçkakan ,
alaca ağaçkakan,aksırtlı ağaçkakan ,
ortanca ağaçkakan ,küçük ağaçkakan ve boyunçevirendir.