Ağacın bir tarafı neden ölür?

Ayhan Küyük

Bende bugüne kadar öğrendiklerimi ve tecrübelerimi dilimin döndüğünce park sakinlerine kısaca anlattım.
Böcek zararlıları ağaçlara ciddi zararlar verebilir, ancak saldırılarını nadiren ağacın bir tarafıyla sınırlandırırlar. Benzer şekilde, yaprak hastalıkları bir ağacın yalnızca yarısına değil, tamamına zarar verme veya yok etme eğilimindedir. Bir ağacın yalnızca bir tarafında yaprakların olduğunu gördüğünüzde, bunun bir böcek zararlısı veya yaprak hastalığı olması muhtemel değildir.
Eğer arka bahçenizde veya bir parkta bir ağaç ölürse, onun mutlaka kaldırılması gerekir. Peki ya ağacın yalnızca bir tarafı öldüğünde? Yani bir ağacın bir tarafta bulunan dallarının ve yapraklarının öldüğünü gördüğünüzde ağaçta bir şeylerin ters gittiğinin göstergesi olduğunu anlarsınız.
Ağacınızın bir tarafında yapraklar varsa, öncelikle ona ne olduğunu anlamak isteyeceksiniz. Yarı ölü bir ağaç çeşitli rahatsızlıklardan muzdarip olsa da ağaç fizyolojisi eğitimi almış birisi olarak ağacın birkaç ciddi kök sorunundan birine sahip olma ihtimalinin yüksek olduğu kanaati hasıl oldu bende.
Bu ihtimallerin en önemlisi, toprak hattının altındaki gövde etrafına çok sıkı bir şekilde sarılmış bir kök olan "kuşak kökü" olabilir. Kuşaklanan bir kök, suyun ve besin maddelerinin köklerden dallara akışını keser. Eğer bu durum ağacın bir tarafında meydana gelirse, ağacın yarısı ölür ve ağaç yarı ölü görünür. Ağacın kuşaklanması, erken yakalanıp düzeltilmediği takdirde neredeyse her zaman bir ağaç için felaket anlamına gelir.
Bu yaygın fakat kolayca gözden kaçan sorun, bir şeyin bir ağacın çevresine (kemer gibi) çok sıkı sarılmasıyla suyu ve besin maddelerini tıkadığında meydana gelir. Bir ağacın kendi kökleri, gövdenin etrafında dönmeye başlarsa sıklıkla kuşaklanmaya neden olabilir. Kökler genişledikçe ağacı boğarlar. Gövde veya dalların etrafındaki çok sıkı ağaç kazıkları ve kayışlar da bir ağacın çevrelenmesine neden olabilir.
Bir ağaç uzmanı olarak , sorunun bu olup olmadığını görmek için ağacın köklerinin etrafındaki toprağın bir kısmının mutlaka temizlenmesi gerekir. Eğer öyleyse, vejetasyon mevsiminin dışında bu kuşak kökü kesmek mümkün olabilir.
Ağaç kuşaklanmasına ne sebep olur?
Çim biçme makineniz veya yabani ot öldürücünüzle ağaçların tabanına çok yaklaşmak, ağacın çevrelenmesine yetecek kadar kabuğa zarar verebilir. Kabuğu mümkün olduğunca korumak için ağaçlarınızın tabanının etrafında elle gövdelerin veya yabani otların etrafında bir bariyer kullanmak en iyisidir.
Daha yaygın olarak ağaçlar kendi kökleriyle çevrelenir. Ağaçlar çok küçük bir saksıda büyüdüğünde genellikle fidanlıklarda kuşaklı kökler dönmeye başlar. Kökler saksının kenarından dönerek merkeze doğru dönerek sonunda gövdeyi sarar ve ağacı boğar. Toplanmış ve çuvallanmış ağaçlar kök kuşağına karşı daha az hassastır. Genç ağaçlar kuşaklı bir kök modeli oluşturduğunda, sorunu düzeltmek için harekete geçmediğiniz sürece kökler daire şeklinde büyümeye devam edecektir.
Kötü bir dikim aynı zamanda ağaçların kuşaklanmasına da neden olur. Bir ağacı çok derin dikmek veya kök topunu çok fazla malçla kaplamak köklerin daireler halinde gönderilmesine neden olur. Ağır kil veya sıkıştırılmış toprak da köklerin kuşaklanmasına neden olabilir. Yeni dikilen bir ağacın gövdesinin etrafına çuval bezi, tel sepet veya sicim bırakmak da kuşaklanmaya neden olabilir. Benzer şekilde, yeni ağacı bir kazığa sabitlemek için kullanılan kayışlar, ağaç büyüdükçe ayarlanmadığı veya çıkarılmadığı sürece gövdenin veya dalların çevrelenmesine neden olabilir. Uygun bir sabitleme kayışı, ağacın rüzgarda kolayca bir veya iki inç hareket etmesini sağlayacak kadar gevşek olmalıdır.
Özellikle park ve bahçelere veya ağaç dikim törenlerinde protokole büyük kaplarda bulunan yaşlı ve boylu fidan diktirilirken kuşaklanmayı önlemeye yönelik bazı ipuçları
1. Uygun derinliğe ekim yapın.
Ağacın kök boğazı, köklerin uzandığı gövde tabanındaki genişleme, çevredeki toprak hattında veya biraz üzerinde olmalıdır. Şüphe duyduğunuzda, ağacı çok derin yerine 3-5 cm fazla yükseğe dikmek daha iyidir.
2.Mutlaka geniş bir ekim çukuru kazın.
Geniş bir dikim deliği kazarak köklerin dışa doğru genişlemesi için yeterli alan bırakın. Ağacın çevresini delikten çıkardığınız aynı bahçe toprağıyla doldurun; değişiklik veya kompost eklemeyin.
3. Kapta yetiştirilen ağaçların köklerini inceleyin ve gerekiyorsa kök budamaları yapın.
Ağacı kabından çıkarın ve kök topunun dış kenarını daire içine almaya başlayan kökleri arayın. Dairesel kökleri fark ederseniz, kökleri kök topunun üstünden dibine kadar yaklaşık 2 inç derinliğinde 3 ila 4 yerde dilimlemek için maket bıçağı kullanın. Kesilen kökler hızla yenilenir ve peyzaj toprağına doğru büyür.
 

Ayhan Küyük