FAIZ -ENFLASYON ILISKISI
Enlasyon fiyat artışı olarak karşımıza çıkıyor.
01 Haziran 2025 - 15:44
Teorik nedenini bir önceki makalede yazdım. Arz (üretim), talebe (tüketime) yetmiyor, denge fiyat artışı ile kuruluyor.
Iki çeşit enflasyon vardır. Maliyetlerden gelen enflasyon. Parasal enflasyon.
1. Maliyet Enflasyonu:
Üretime katılan faktörün verimi, maliyetinden daha düşük ise, fark maliyetlere fiyat artışı olarak yansır. Örnegin, işçiye ödenen ücret, veriminin üzerinde ise, fark maliyetlere girer ve mal ya da hizmetın fiyatı artar. Bu nedenle, asgari ücretin seviyesini, standart emegin verimi belirliyor.Siyasi nedenler ile asgari ücret veriminden daha yüksek tutulur ise, maliyet enflasyonu meydana geliyor.
Üretim faktörünün getirisi olan faiz maliyete girer. Ancak, faiz maliyeti, kullanılan sermayenin veriminden daha yüksek ise, işadamı krediyi ya da sermayeyi kullanmaz. (Faiz= Kredi Verimi) dengesinde, kredi ya da sermaye kullanımı sonlanır. Bu nedenle, faiz enflasyon yaratmaz. Bu pardoksu bilmeyenler, yüksek faiz enflasyon yaratır, zannediyor.
2. Parasal Enflasyon:
Her ekonominin, mutlak büyüklüğüne göre belli bir miktar paraya ihtiyacı vardır. Bu ihtiyacı, paranın dönuşüm hızı belirler. Merkez Bankaları, bu rakamı (deneme-yanılma yöntemi) ile saptıyor.
Ekonominin talep ettiği para miktarından daha çok para, piyasaya sürülür ise denge fiyat artışı ile kurulur. Para miktarındaki artıstan dolayı, meydana gelen enflasyona, Parasal Enflasyon diyoruz.
Neden para miktarını artırmak gerekiyor?
Iki neden var. Birincisi. bütçe açıklarının finansmanı. Ikincisi, ise Yatırım=Tasarruf dengesinin, yatırım lehine bozulmasıdır.
1. Butçe açığını bir önceki makalede yazdım.
2. Yatırım=Tasarruf dengesi:
Hiç bir ekonomi, tasarrufundan daha çok yatırım yapamaz. Bu kuralı, hükümetler bozuyor.
Hükümetler ekonomi gelişsin ister. Ekonominin gelişmesi, yatırımlardaki artışa bağlıdır. Bu nedenle, hükümetler yatırımları teşvik ederler. En önemli teşvik, piyasa faizinin altında faiz uygulamasıdır. Çünkü, faizler düştükçe yatırımlar artıyor.
Türkiye duşük faiz denedi ve Tasarruf=Yatırım dengesini bozdu. Tasaruftan daha çok yatırım yapıldı. Fark, para basarak finanse edildi. Parasal enflasyon ortaya çıktı.
Bu durumda yapılacak iş, faizleri yükseltmek idi. Çünkü, yüksek faiz tasarrufları artırıyor. Iki yıldan beri uygulanan faiz, tasaruflarda artış sağladı. Belli ki, artan tasarruflar, daha önceden yapılan yatırımları karşılayacak denge noktasına gelemedi.
Yatırım=Tasarruf dengesinin kurulması zaman alıyor. Yatırım=Tasarruf dengesi açısından bir sorun daha var. Yatırım israfı. Tasarrufların, israf edilen yatırımları da karşılaması gerekiyor.
Yatırım israfında ölçü piyasa faizidir. Piyasa faizi kadar getiri sağlamayan yatırımlar israfa neden olur. Bu ekonmik sorunu hükümet gözardı ediyor. Kanal Istanbul gibi verimsiz yatırımlarda israr ediliyor. Parasal enflasyon önlenemiyor.
Şinasi Kara
Iki çeşit enflasyon vardır. Maliyetlerden gelen enflasyon. Parasal enflasyon.
1. Maliyet Enflasyonu:
Üretime katılan faktörün verimi, maliyetinden daha düşük ise, fark maliyetlere fiyat artışı olarak yansır. Örnegin, işçiye ödenen ücret, veriminin üzerinde ise, fark maliyetlere girer ve mal ya da hizmetın fiyatı artar. Bu nedenle, asgari ücretin seviyesini, standart emegin verimi belirliyor.Siyasi nedenler ile asgari ücret veriminden daha yüksek tutulur ise, maliyet enflasyonu meydana geliyor.
Üretim faktörünün getirisi olan faiz maliyete girer. Ancak, faiz maliyeti, kullanılan sermayenin veriminden daha yüksek ise, işadamı krediyi ya da sermayeyi kullanmaz. (Faiz= Kredi Verimi) dengesinde, kredi ya da sermaye kullanımı sonlanır. Bu nedenle, faiz enflasyon yaratmaz. Bu pardoksu bilmeyenler, yüksek faiz enflasyon yaratır, zannediyor.
2. Parasal Enflasyon:
Her ekonominin, mutlak büyüklüğüne göre belli bir miktar paraya ihtiyacı vardır. Bu ihtiyacı, paranın dönuşüm hızı belirler. Merkez Bankaları, bu rakamı (deneme-yanılma yöntemi) ile saptıyor.
Ekonominin talep ettiği para miktarından daha çok para, piyasaya sürülür ise denge fiyat artışı ile kurulur. Para miktarındaki artıstan dolayı, meydana gelen enflasyona, Parasal Enflasyon diyoruz.
Neden para miktarını artırmak gerekiyor?
Iki neden var. Birincisi. bütçe açıklarının finansmanı. Ikincisi, ise Yatırım=Tasarruf dengesinin, yatırım lehine bozulmasıdır.
1. Butçe açığını bir önceki makalede yazdım.
2. Yatırım=Tasarruf dengesi:
Hiç bir ekonomi, tasarrufundan daha çok yatırım yapamaz. Bu kuralı, hükümetler bozuyor.
Hükümetler ekonomi gelişsin ister. Ekonominin gelişmesi, yatırımlardaki artışa bağlıdır. Bu nedenle, hükümetler yatırımları teşvik ederler. En önemli teşvik, piyasa faizinin altında faiz uygulamasıdır. Çünkü, faizler düştükçe yatırımlar artıyor.
Türkiye duşük faiz denedi ve Tasarruf=Yatırım dengesini bozdu. Tasaruftan daha çok yatırım yapıldı. Fark, para basarak finanse edildi. Parasal enflasyon ortaya çıktı.
Bu durumda yapılacak iş, faizleri yükseltmek idi. Çünkü, yüksek faiz tasarrufları artırıyor. Iki yıldan beri uygulanan faiz, tasaruflarda artış sağladı. Belli ki, artan tasarruflar, daha önceden yapılan yatırımları karşılayacak denge noktasına gelemedi.
Yatırım=Tasarruf dengesinin kurulması zaman alıyor. Yatırım=Tasarruf dengesi açısından bir sorun daha var. Yatırım israfı. Tasarrufların, israf edilen yatırımları da karşılaması gerekiyor.
Yatırım israfında ölçü piyasa faizidir. Piyasa faizi kadar getiri sağlamayan yatırımlar israfa neden olur. Bu ekonmik sorunu hükümet gözardı ediyor. Kanal Istanbul gibi verimsiz yatırımlarda israr ediliyor. Parasal enflasyon önlenemiyor.
Şinasi Kara
FACEBOOK YORUMLAR