EMEKLİ VE İŞÇİ MADUR MU ?

Enfilasyon sabit gelirliyi madur eder. Emekli ve işçi sabit gelirli olduğu için, enfilasyondan madur oluyor. İlk bakışta, doğru gibi gelen bu ifade, aslında bir sonuçtur.

Önce emekliden başlayalım;

Her toplumun emekliye vereceği ekonomik pay belirlenmiştir. 4 kişi çalışacak bir emekliye bakacak.  4 asgari ücretlinin yarattığı katma değerin dörtte birini emekli alabilir.  Hesabı yapalım;

Türkiyede 32,5 milyon insan çalışıyor. Bunun dörtte biri 32,5/4=8.125.000 dir.

Emekli sayısı 8.125.000 rakamına ulaşıncay kadar, bir asgari ücretlinin maaşı kadar maaş alabilir ve  ekonomide sorun olmaz. Bu sayı aşıldığı taktirde, emekliye verilecek pay azalacaktır.   

Bizde emekli sayısı, 16 milyonu aştı. 2 kişiye bir emekli düşüyor.

“4 kişiye bir emekli düşer” kuralını bozmuşuz.  Ekonomi buna  müsaade etmez. 2 kişiye bir emekli düştüğü zaman, ekonominin  emekliye verebileceği maksimum pay, bir asgari ücretin yarısıdır. 

Şu anda net agsari ücret 17.000 lira. Yarısı 8.500 lira eder. Emekliye  8.500 liranın üzerinde verilecek her kuruş enfilasyon yaratacaktır. Primleri yükseltirseniz, maliyetlere girerek fiyatlar artar. Devlete yüklerseniz, bütçe açık verir ve açık bütçe enfilasyon yaratır. 

Emekli başına 8500 liradan daha yüksek ödeme, enfilasyon yoluyla reel satın alma gücünü düşürür ve  verileni geri alınır.

Nasıl düzelir sorusuna cevap basit;

Birincisi, ekonominin ayıracağı  fonu yükseltmek.  Fon laf ile yükselmez. Çalışan sayısını artırmakla mümkündür. Çalışan sayısını yükseltmemin yolu ise iş yeri sayısını artırmakla mümkün. İş yeri sayısı ise sermaye birikimi ile artırılabiliyor. Batı  sermaye birikimini emperyalist metodlar ile sağladı. Türkiyenin böyle bir imkanı hiç olmadı. Öz kaynaklardan tasarruf yaparak sermayemizi artırabiliyoruz. Kolay olmuyorr.

İkincisi, emekli sayısını azaltmak. Zor ama, başka çare de yok. Emeklilik sisteminde  yeni düzenlemeler ile emekli sayısı azaltılabilir. Emekli maaşı alma yaşı uzatılabilir. Dul aylığı kaldırılabilir. 

Cumhuriyet kurulduğunda, bürokratlar kendi kız çocuklarının geleceği için düzenleme yaptılar. Bu düzenlemeye göre, dul ve yetim aylığı ödeniyor. 1965 yılından itibaren aynı uygulama, işçileri de kapsadı. O hale geldi ki, şu anda 3.700.000 kişiye ölmüş emekli babasının maaşı ödeniyor. Basit bir karar ile emekli sayısı 1/4 oranında azalabilir.  Emekli sayısı 12 milyona düşebilir. 

Yapılmaz ise  ne  olur? 

Emekliye 8.500 liranın üzerimdeki her kuruş enfilasyon yaratmaya devam eder.

Popülizm kolaydır.   “Filancaya var da bize yok mu” söylemi  kulağa hoş gelir. Kötüyü emsal alıp, haklılık yaratmayı siyasiler becerir. Ancak, ekonomi meşum ilimdir. Acı da olsa doğruları söylüyor.

Şinasi KARA 

Not. Asgari ücret bir sonraki makaleye kaldı.