Ülke, ekonomik kurallara uymamanın cezasını çekiyor. ..
Şinasi Kara Bey'in "PARA POLİTİKASI YETERLİ OLMAZ" başlıklı makalesini siz değerli okurlarımızın ilgisine sunuyoruz.
22 Mart 2024 - 20:49
PARA POLİTİKASI YETERLİ OLMAZ
Para politikası denildiği zaman, aşağıdaki formül anlaşılır.
MV=PT
M= Para miktarını, V= Paranın tedavül hızını,
P= Fiyatları, T= Mal ve hizmetleri, ifade eder.
Anlamı şudur. Para miktarını artırır iseniz, fiyatlar artar. Zira, kısa dönemde, mal ve hizmet üretimini artırmak kolay değildir. Para miktarı ile fiyatlar arasında doğrusal ilişki vardır. Enflasyonun nedeni, para miktarındaki artıştır.
Enflasyonu önlemek için, yapılacak ilk iş piyasadaki para miktarını azaltmak olmalıdır. Para miktarını azaltmak ise politika faizini yükseltmek ile mümkündür. Zira, likidite tercihi eyrisi, negatif eyime sahiptir. Yani, likidite (piyasadaki para miktarı) arttığı zaman faizler düşer. Faizleri yükselttiğimiz zaman, likidite düşmek zorunda.
Faiz negatif ise iş daha başka bir boyuta geçiyor. Negatif faiz, beklenen enflasyon oranından politika faizi düşülerek bulunur. Politika faizi enflasyon oranından geri kaldığı taktirde, negatif faiz meydana gelir.
Negatif politika faizi uygılandığı zaman, bankacılık sistemi kaydi para yaratıyor. Kaydi para, parasal mevduat artışı şeklinde kendini gösterir. Mevduat, para gibi sonuçlar yaratır. İkinci dereceden para sayılır.
Kaydi para, parasal mevduat artışı şeklinde kendini gösterir. Negatif ya da düşük faizden kredi alanlar, başka bankalara mevduat hesabı açar. Merkez bankası kaynakları ile parasal mevduat yaratılır. Halbuki mevduatın kaynağı üretim ya da gelir olmalıdır. Bu nedenle düşük faiz, kaydi para yoluyla enflasyonu azdırıyor.
Para politikasının uygulanmasında zaman sorunu vardır. Bu gün piyasaya giren para, en erken 90 gün sonra etkisini gösteriyor. Halbuki, kur artışından gelen fiyat artışları anlıktır. Fiyatlara anında yansır. Seçime giden hükümet, bu nedenle kurları düşük tutmaya çalışıyor.
Para politikasında diğer bir sorun daha var. Kur ve faiz aynı anda düşük tutulamaz. Eğer, para otoriteleri her ikisini de kontrolde tutmaya kalkar ise başarılı olamaz.
Son yıllarda bu kurala uyulmadı. Hem gaza basacak hem de frene basacaksınız. Her şoför böyle bir davranışın arabaya zarar vereceğini bilir. Hem kurları baskılayacak, hem de faizi negatif tutacaksınız. Olmaz.
Ülke, ekonomik kurallara uymamanın cezasını çekiyor.
Şinasi Kara
Para politikası denildiği zaman, aşağıdaki formül anlaşılır.
MV=PT
M= Para miktarını, V= Paranın tedavül hızını,
P= Fiyatları, T= Mal ve hizmetleri, ifade eder.
Anlamı şudur. Para miktarını artırır iseniz, fiyatlar artar. Zira, kısa dönemde, mal ve hizmet üretimini artırmak kolay değildir. Para miktarı ile fiyatlar arasında doğrusal ilişki vardır. Enflasyonun nedeni, para miktarındaki artıştır.
Enflasyonu önlemek için, yapılacak ilk iş piyasadaki para miktarını azaltmak olmalıdır. Para miktarını azaltmak ise politika faizini yükseltmek ile mümkündür. Zira, likidite tercihi eyrisi, negatif eyime sahiptir. Yani, likidite (piyasadaki para miktarı) arttığı zaman faizler düşer. Faizleri yükselttiğimiz zaman, likidite düşmek zorunda.
Faiz negatif ise iş daha başka bir boyuta geçiyor. Negatif faiz, beklenen enflasyon oranından politika faizi düşülerek bulunur. Politika faizi enflasyon oranından geri kaldığı taktirde, negatif faiz meydana gelir.
Negatif politika faizi uygılandığı zaman, bankacılık sistemi kaydi para yaratıyor. Kaydi para, parasal mevduat artışı şeklinde kendini gösterir. Mevduat, para gibi sonuçlar yaratır. İkinci dereceden para sayılır.
Kaydi para, parasal mevduat artışı şeklinde kendini gösterir. Negatif ya da düşük faizden kredi alanlar, başka bankalara mevduat hesabı açar. Merkez bankası kaynakları ile parasal mevduat yaratılır. Halbuki mevduatın kaynağı üretim ya da gelir olmalıdır. Bu nedenle düşük faiz, kaydi para yoluyla enflasyonu azdırıyor.
Para politikasının uygulanmasında zaman sorunu vardır. Bu gün piyasaya giren para, en erken 90 gün sonra etkisini gösteriyor. Halbuki, kur artışından gelen fiyat artışları anlıktır. Fiyatlara anında yansır. Seçime giden hükümet, bu nedenle kurları düşük tutmaya çalışıyor.
Para politikasında diğer bir sorun daha var. Kur ve faiz aynı anda düşük tutulamaz. Eğer, para otoriteleri her ikisini de kontrolde tutmaya kalkar ise başarılı olamaz.
Son yıllarda bu kurala uyulmadı. Hem gaza basacak hem de frene basacaksınız. Her şoför böyle bir davranışın arabaya zarar vereceğini bilir. Hem kurları baskılayacak, hem de faizi negatif tutacaksınız. Olmaz.
Ülke, ekonomik kurallara uymamanın cezasını çekiyor.
Şinasi Kara
FACEBOOK YORUMLAR