Yerel tohumun tarım uğraşı açısından önemi nedir?

"Tohumlar kıtalar aşarak gelip bir ülkeye yerleştiğinde çoğu zaman kültürel kodlar peşlerinden gelmez. Kültür yani insan da bu yolculuğa eşlik etmişse o zaman başka. Tohumun veya insanın kısa/uzun mesafelere yolculuğu her zaman kültürlerin, ekme, biçme, derme, değerlendirme hâllerinin de bir kısmının veya tamamının yolculuğudur aynı zamanda.

Bu coğrafyayı yurdu bellemiş kavun türlerinden biri olan Türkiye'de acur, kıtti, kıtte ya da hıta diye bilinen Ermeni salatalığı (Armenian cucumber), sürgün edilen Ermeniler’in bohçalarında Amerika’ya taşınır. Bir halkın yurdu değişirken tohumun yurdu genişler. Ermenilere yuvalarını hatırlatan ve belki ‘burası da yuvanız olabilir,’ dedirten bir bağa dönüşür acur tohumları. 1933 yılında, The Fresno Bee'de, bir köşe yazarı şöyle yazar:

"Göçmen Ermenilerin Küçük Asya'dan Fresno'ya gelmesiyle birlikte değişik türde yeni meyve ve sebzeler de tanınmaya başlandı. Yazıda, çeşit çeşit meyve üreten yenilikçi çiftçiler sayesinde kavunların kendilerine vadide nasıl "misafirperver bir ev" buldukları anlatılıyordu. Bu meyve türlerinden biri, bir zamanlar Ermeni Krallığı'nın başkenti olan ama şimdi Türkiye'nin güneydoğusunda Diyarbakır olarak bilinen Dikranagerd (Tigranakert) şehrinden adını alan Dikranagerd Los Angeles Karpuzuydu. Ayrıca, Ermeni miskkavunu (şamama kavunu), sakız kabağı ve elbette Ermeni salatalığı vardı. Ermeni salatalığı, 30 inç uzunluğa varabilen ve salataya doğranan, yoğurtla yenilen veya turşusu yapılan, Central Valley'deki Ermeni ailelerin favori uğraşlarından biri olan ve neredeyse her yerde yetişen, garip görünümlü bir "kavun"du."

Lalehan Uysal'ın dediği; "yörük kadınları bahçesini boynunda taşır"

Bengisu Muazzez Kurtuluş'un çınladığı;  "(Ezîdi) topluluğun bilge kadınları, melek tavusdan ödünç aldıkları atalık tohumları, memelerinin altındaki keselerde saklamışlardır."

Görsel: Şeker pancarı tarlasında hasat yapılırken. SALT Araştırma/AFDIVH215

#Göç #Göçmen #Yolculuk #YerelTohum #Kültür #Tohum